در دنیای امروز که روزگار حساب و کتاب است دنیای وقف، جهان عجیبی است؛ فرد یا گروهی از پله عقل صرف‌نظر می‌کنند و با قدم‌نهادن بر پله عشق همه معادلات این جهانی را بر هم می‌زنند و خانه‌ای، مدرسه‌ای، دکانی، زمینی یا چشمه‌ای را بدون چشمداشت و تنها در راه رضای خدا به خلق خدا می‌بخشند.
همشهری آنلاین – سیدسروش طباطبایی‌پور: ایرانیان البته از دیرباز ید طولایی در دنیای وقف داشتند، چون در آیین زرتشت داد و دهش به دیگران ستوده شده بود و ایرانیان در ساخت معابد، خدمات به زائران، احداث مراکز آموزشی و درمانی برای کشاورزان بی‌بضاعت و حتی جایی برای نگهداری حیوانات پیشرو بودند.
بیش‌تر بخوانید:
متفاوت ترین نسخ قرآن دنیا در تهران نگهداری می شوند
همین سنت حسنه پس از اسلام نیز در این سرزمین به کمال رسید و مردمان پاک‌نهاد بدون توجه به مناسبات این جهانی و حتی بدون توجه به حکومت‌های وقت، وقف می‌کردند و به‌گفته پژوهشگران نقش غیرقابل انکاری در مناسبات اجتماعی و اقتصادی شهر و روستای‌شان داشتند.
وقف در تهران
قریه تهران از زمان حصارکشی تهماسبی تا روی کار آمدن قاجارها، حدود ۵/۷کیلومتر وسعت داشت که تنها لکه‌ای از آن نیز مسکونی بود و مابقی تا چشم کار می‌کرد باغ بود و بوستان. در دوره قاجار هم تا عهد ناصری چندان قدمی در راستای خدمات عمومی برداشته نشد، چرا که درباریان بعد از گسترش تهران تنها برای خودشان کاخ و بارگاه می‌ساختند و زمین‌های بی‌زبان تهران را به هم هدیه می‌دادند. تا اینکه در زمان ناصری، ابتدا با تخریب برج و باروی تهماسبی شهر گسترش یافت و برخی متمولان شهر مسجد و مدرسه ساختند و آن را وقف نیازمندان کردند.
موقوفات قجری
بر پایه مقاله‌ای با عنوان موقوفات قجری، در دوره قاجار ۶۴مسجد، ۱۵تکیه، ۲سقاخانه، ۲۲طویله، ۳مکتبخانه، ۳۹مدرسه علمیه، ۱۶حمام و ۹قنات در تهران وقف شد. به‌خاطر اهمیت آب برخی واقفان تهرانی در کنار وقف مسجد یا مدرسه، تمام یا بخشی از قناتی را هم که برای تامین آب محل اهداشده لازم بود، وقف می‌کردند. یکی دیگر از مراکز مهمی که در آن روزگار و برای اولین‌بار در تهران وقف شد بیمارستان بود، البته طبق همان تحقیق، تنها ۴بیمارستان در عهد قاجار وقف شد، اما در دوره‌های بعد سنت حسنه وقف بیمارستان و مراکز درمانی یا پزشکی گسترش یافت. یکی از این مراکز درمانی بیمارستان وزیری است.
- اولین بیمارستان وقفی تهران
می‌گویند میرزاعیسی وزیر، دولتمرد و یکی از نیکوکاران عهد قاجار، مدتی قبل از مرگش به شیخ هادی نجم‌آبادی از روحانیون بانفوذ وصیت کرد که با یک‌سوم اموالش مسجد، مدرسه و بیمارستانی در تهران بسازد و آن را وقف نیازمندان کند. شیخ هادی هم در سال ۱۲۷۵شمسی ساخت بیمارستان را در زمینی به مساحت ۴هزار مترمربع در محله شیخ هادی آغاز کرد و در بزرگداشت واقف آن، نامش را بیمارستان وزیری گذاشت. بخشی از این بیمارستان غیر از قسمت جنوبی، سال ۱۳۵۵تخریب و در سال۱۳۶۰، به همت گروهی از پزشکان و بازماندگان خاندان نجم‌آبادی، همان بخش جنوبی دوباره بازسازی شد. بنای این بیمارستان در سال ۱۳۷۷به ثبت ملی رسید و البته اکنون غیرفعال است.
- بیمارستان نجمیه
تاج‌خانم ملقب به نجم‌السلطان، دختر ارشد فیروزمیرزا، پسر عباس‌میرزا نایب‌السلطنه، زنی روشنفکر بود و برای حضور زنان در جامعه و انجام مسئولیت‌های اجتماعی‌شان تلاشی فراوان کرد. او تمام ثروتش را وقف ساخت نخستین بیمارستان خصوصی پایتخت کرد و وقفنامه و حق نظارت بیمارستان را با وجود فرزندان پسر به دخترش واگذار کرد. این بیمارستان که در خیابان حافظ بنا شده، در سال ۱۳۰۶خورشیدی مورد بهره‌برداری قرار گرفت و واقف آن که یکی از فرزندانش، دکتر محمد مصدق بود، نیمی از تخت‌های آن را وقف بیماران مستمند کرد. بیمارستان تخصصی و فوق‌تخصصی زنان نجمیه، در تاریخ ۱۴مرداد سال ۱۳۸۲به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
- بیمارستان لولاگر
بیمارستان لولاگر در روزهای آغازین تاسیس، یک نوانخانه بود و بعد از مدتی به مرکزی برای درمان بیماران مسلول تبدیل شد. این بیمارستان را مرحوم حاج‌باقر لولاگر در سال ۱۳۳۵قمری برای اجرای سنت وقف نبوی و در راستای ارائه خدمات درمانی وقف کرد. در سال‌های اخیر فهیمه لولاگر، دختر این مرحوم هم ۵ باب منزل مسکونی را برای توسعه بیمارستان وقف کرد. البته این روزها این بیمارستان قدیمی به‌خاطر مسائل ایمنی، در حال مقاوم‌سازی است و بخشی از آن در قالب درمانگاه لولاگر فعال است. این بیمارستان در خیابان خوش جنوبی واقع است.
- بیمارستان فیروزگر
گشتاسب فیروزگر، از نیکوکاران زرتشتی، ۱۷فروردین سال ۱۳۳۰خورشیدی، زمین بیمارستان را به مساحت ۱۸هزار مترمربع وقف ساخت بیمارستان کرد و در سال ۱۳۴۳ساخت آن به پایان رسید. این بیمارستان اکنون با بیش از ۵۰۰تخت بیمارستانی و داشتن خدمات تخصصی و فوق‌تخصصی یکی از مراکز درمانی مطرح تهران و کشور زیرنظر دانشگاه علوم پزشکی ایران است.
- انستیتو پاستور
این مرکز تحقیقاتی در سال ۱۲۹۹شمسی و با هدف تحقیقات مرتبط با بیماری‌های عفونی و تولید واکسن تاسیس شد. در واقع یک سال پس از جنگ جهانی اول، دولت ایران با رایزنی با انستیتوپاستور فرانسه و با همکاری این مرکز، مقدمات تأسیس این مرکز تحقیقی را بر پایه وقف بنا کرد. این مرکز اکنون هم در تهران با خطوط تولید فرآورده‌های دارویی نوترکیب و واکسن‌ها در قالب نمونه و صنعتی فعال است.
کد خبر 937944
-
با معروف ترین بیمارستان های وقفی تهران آشنا شوید
-
جنگل ناشناخته تهران را بشناسید
-
ویتکاف : مذاکرات با ایران فقط درباره مسئله هسته‌ای نیست؛ بلکه …
-
خرس سریال پایتخت واقعی بود؟ | ماجراهای شبِ ۱۴+ ، «پراید پرنده» و ورود «خرس» به پایتخت
-
فریب سامانه‌های دفاعی اسرائیل توسط ایران؛ سه فاز اصلی عملیات
-
نخستین واکنش رهبر انقلاب به مذاکره با آمریکا در عمان
-
جهان نگران شد؛ تصاویری از ناو عظیم‌الجثه در کره شمالی
-
انقلاب نقل‌وانتقالاتی در پرسپولیس؛ تور بزرگ برای ستاره‌های تراکتور و سپاهان و بازگشت چند سرخپوش
-
تحلیلگر اسرائیلی: پیاده کردن این مدل درمورد ایران خیال‌پردازی است
-
چهره نامدار کشتی ایران به تیم ملی عربستان پیوست
-
با پایتخت خداحافظی کنید
-
جلسه سطح بالای ترامپ در خصوص ایران | ویتکاف: باید به ایران امتیاز بدهیم
-
دعوت از ویتکاف برای سفر به تهران توسط عراقچی؟
-
هشدار وزیر دفاع آمریکا: موشک‌های این کشور، تمام ناوگان هواپیمابر ما را در ۲۰ دقیقه نابود می‌کند + جزئیات
-
چرخش ۱۸۰ درجه‌ای موضع آمریکا در قبال برنامه هسته‌ای ایران طی ۲۴ ساعت
-
فرود اضطراری پنج هواپیما در فرودگاه شیراز + جزئیات
-
جلسه در دفتر رهبر انقلاب و انتخاب ظریف و لاریجانی برای ماموریت مذاکرات مستقیم کذب از آب درآمد | چرا از رؤیافروشی و خسارت آفرینی درس نمی‌گیرند؟!
-
برای نفخ شکم چه بخوریم ؟ ؛ بهترین دمنوش برای نفخ شکم
-
تغییر موضع آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران؛ تهران هرگز با چنین شرطی کنار نخواهد آمد
-
یکی از عجایب تاریخ جهان در این موزه در تهران خفته است | از کالسکه خانه سلطنتی تا موزه تاریخ پزشکی
-
کدام محله تهران به نام روس هاست؟
-
سنت قدیمی وندالیسم در شهرها
-
عکس‌های کمتر دیده شده از خیابان و میدان انقلاب | تاریخ به روایت یک میدان
-
باغ نخست وزیر که موزه شد | این موزه متفاوت در یخچال را از دست ندهید